65 rocznica śmierci mjr. Zygmunta Szendzielarza
08.02.2016
8 lutego 1951 w więzieniu Mokotowskim na Rakowieckiej zamordowany został strzałem w tył głowy legendarny dowódca V Brygady Wileńskiej Armii Krajowej - mjr. Zygmunt Szendzielarz "Łupaszka'. Doczesne szczątki niezłomnego żołnierza, bohatera Polski Podziemnej odnaleziono w zbiorowej mogile na cmentarzu na Powązkach w 2013r.
Po 65 latach, wyklęty z nakazu sowieckich okupantów, zamordowany przez zdrajców narodu, major Zygmunt Szendzielarz “Łupaszka”, spocznie w poświęconej ziemi na wojskowym cmentarzu powązkowskim w Warszawie. Bohater niezłomny w walce z komunistycznym złem, broniący honoru i wolności Rzeczpospolitej zostanie odprowadzony na wieczny spoczynek.
Uroczysty pogrzeb legendarnego dowódcy V Brygady Wileńskiej AK majora Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” odbędzie się 24 kwietnia o godzinie 11.00. Jego szczątki, zgodnie z wojskowym ceremoniałem, w uroczystym kondukcie, w obecności najwyższych władz Rzeczpospolitej, zostaną przewiezione na lawecie ulicami Warszawy. Niech ta ostatnia droga będzie wspólnym hołdem Polaków złożonym ich bohaterskiemu obrońcy. Bądźmy tam, wtedy, razem"
W sierpniu 1943 r. Komenda Okręgu Wileńskiego AK oddelegowała Zygmunta Szendzielarza na dowódcę oddziału partyzanckiego AK na Wileńszczyźnie. Na przełomie września i października 1943 r. oddział liczył już około stu osób, by w okresie największej aktywności osiągnąć liczbę 500 żołnierzy.
Oddziały „Łupaszki” cechowała żelazna dyscyplina wojskowa. „Łupaszkowcy” meldowali się zgodnie z regulaminem oraz byli jednolicie umundurowani. Karano wszelkie naruszenia dyscypliny. Dzień zaczynali i kończyli modlitwą. Nad lewą górną kieszenią munduru wielu żołnierzy nosiło ryngraf z wizerunkiem Matki Boskiej Ostrobramskiej oraz orła – godło Polski.
Po akcji „Burza” w lipcu 1944 r. część żołnierzy 5 Brygady przedostała się za „linię Curzona”, na teren tzw. Polski Lubelskiej, gdzie pod rozkazami mjr. „Łupaszki” kontynuowała działalność niepodległościową jeszcze po wojnie.
W kwietniu 1945 r. Szendzielarz wznowił działania zbrojne. Odtworzona 5 Brygada Wileńska liczyła w szczytowym okresie rozwoju (latem 1945 r.) 250 żołnierzy, 3 szwadrony, kompanię szturmową oraz drużynę podoficerską. Wykonała kilkadziesiąt akcji przeciwko NKWD, UBP oraz MO. Była uznana za jeden z najgroźniejszych i najskuteczniejszych oddziałów podziemia antykomunistycznego na terenie Białostocczyzny. W tym okresie wchodziła w skład Armii Krajowej Obywatelskiej.
We wrześniu 1945 r. na rozkaz Komendy Okręgu Białostockiego AKO, wydany w związku z zarządzoną przez Delegaturę Sił Zbrojnych na Kraj akcją „rozładowywania lasów”, rozformowano 5 Brygadę Wileńską. Demobilizacja trwała niecały miesiąc.
5 Brygada Wileńska mjr. „Łupaszki” została ponownie odtworzona w kwietniu 1946 r. w Borach Tucholskich. Wyjście w pole jej pierwszego oddziału kadrowego poprzedziła kilkumiesięczna działalność kilku niedużych patroli bojowych. Wykonały one szereg akcji dywersyjnych i ekspropriacyjnych. Odtworzona 5 Brygada dzieliła się na trzy kadrowe grupy (szwadrony) dowodzone przez ppor. Zdzisława Badochę „Żelaznego” (a po jego śmierci przez ppor. Olgierda Christę „Leszka”), ppor. Henryka Wieliczkę „Lufę” i ppor. Leona Smoleńskiego „Zeusa”. Do tego dochodziły dwa patrole dyspozycyjne ppor. Feliksa Salmonowicza „Zagończyka” i sierż. Józefa Bandzo „Jastrzębia”. 5 Brygada operowała głównie na Pomorzu i na Mazurach. W okresie „pomorsko-mazurskim” przez oddziały 5 Brygady przewinęło się łącznie blisko 90 żołnierzy. Rezultaty działalności skromnych sił, jakimi w 1946 r. dysponował mjr „Łupaszka” były efektem nieustępliwości i determinacji podległych mu żołnierzy. Od grudnia 1945 r. do listopada 1946 r. jego oddziały wykonały ok. 170 akcji bojowych.